top of page

Silvestrov’s development parallels a number of other composers of his generation and background. He first challenged Soviet orthodoxy by embracing Western Modernism, then found a form of cultural rebellion with deeper roots in ancient melodies and Christian Orthodoxy – most evident in the Liturgical Chants, a work which initiated a new phase in Silvestrov’s development. 

He has said he found it difficult to write choral music, but was inspired by the Kiev Chamber Choir performing under Mykola Hobdych, who do his music proud here. He wrote Liturgical Chants for them in 2005, followed in 2006 by other works included on this disc, the exception being Diptych from 1995.

f Silvestrov was uncomfortable with choral music it didn’t show in this earlier piece, and the essential elements of the later works (the serene, airy melodic forms, the potent evocation of tradition and the bell-like harmonies) are already in place.

His writing has a more conventionally ‘classical’ feel than that of, say, Pärt or Kancheli, and may appeal to fans of Rutter as much as to ‘holy minimalist’ followers. Barry Witherden

(https://www.classical-music.com)

CD BOOKLET

Kiev Chamber Choir

Mykola Hobdych - conductor

Release date: 02.11.2009
ECM 2117

VALENTIN SILVESTROV - LITURGICAL CHANTS (2005)

 

1. Litany 07:47

 

2. Christmas Song 01:36

 

3. Dithyrambic Song 01:27

 

4. Cherubic Song 01:20

 

5. Alleluia 01:43

 

6. Bless the Lord, o my soul 03:58

 

7. O Holy God 02:52

 

8. The Creed 06:40

 

9. Gloria 01:38

 

10. Cherubic Hymn 02:59

 

11. The Beatitudes 06:24

 

12. Ave Maria 02:25

 

VALENTIN SILVESTROV - TWO SPIRITUAL SONGS (2006)

 

13. Alleluia 02:36

 

14. Ave Maria 03:20

 

VALENTIN SILVESTROV - TWO SPIRITUAL CHANTS (2006)

 

15. A Mercy of Peace 03:41

 

16. To Thee we Sing 02:10

 

VALENTIN SILVESTROV - TWO PSALMS OF DAVID (2006)

 

17. O Lord, rebuke me not (Psalm 37) 03:48

 

18. O Praise God in His Sanctuary (Psalm 150) 02:33

 

VALENTIN SILVESTROV - DIPTYCH (1995)

 

19. The Lord's Prayer 03:55

 

20. Testament 06:13

 

VALENTIN SILVESTROV - ALLELUIA (2006)

 

21. Evening 01:29

 

22. Morning 01:55

 

23. Night 02:34

Voices like bells by Hans-Klaus Jungheinrich 

 

This music is rooted in silence and the sublimity of the intelligible cosmos. Valentin Silvestrov’s sacred a cappella choral works studiously avoid using the first-person pronoun, adopting a subjective outlook or trotting out expressive attitudes. No, the human being and his artistic intentions — or, as the German composer Wolfgang Rihm would put it, his urge to expression — are left by the wayside and elevated to a vision of the supra-individual and the supra-sensual. This is music borne of and conjoined with mystical experience. To us adherents of western Culture, it seems to be a legacy of the Orient. Yet it is not only the Far East and especially India that convey values of this sort, but also the religious sensibilities of Eastern Europe, pervaded by Byzantine Christianity. lcon painting, to choose an example, clings to a pictorial reality long abandoned in western Europe after Giotto — the golden ground from which the depicted figures stand out as if set against an imaginary landscape, a mental space of pure beauty and divinity inaccessible to the painter's palette and merely symbolised by gold. In Silvestrov's choral music, the golden ground can be described in the devout aura of the voices. They function as a sort of halo above individualised musical figures, seemingly transfixing the perceived sound in reverberation and restoring it imperceptibly to the silence from which it emerged. 

 

“Music is the world singing of itself.” This pronouncement from Siivestrov likewise reflects his concern not to attach undue importance to his ego, and instead to turn himself into the medium of what he calls “the world. This should not be construed as what we normally mean by “world spirit” or Zeitgeist — terms from historical or even currently fashionable frames of reference far removed from Silvestrov’s religiously grounded cast of mind. This Ukrainian composer (born in 1937), who has spent almost his entire life in Kiev, initially turned to the experimental style of the western avant-garde — an effective antidote to the mandatory artistic doctrine of socialist realism. Yet in the 1970s he evolved in a completely different direction, namely, toward a religiously inspired ‘art of ideas’ no longer primarily beholden to the debates on musical progress still zealously pursued in the West. Silvestrov s more recent paths were at least as provocative to the Soviet Union's artistic officialdom as his former advocacy of the avant-garde. But they detached him from the mainstream of western composition and placed him in the position of a ‘typical’ eastern European individualist and maverick along the lines of Arvo Part, Sofia Gubaidulina, Alfred Schnittke, Giya Kancheli and Galina Ustvolskaya. Silvestrov is well aware of his position and states it with more than a modicum of self-assurance: "I have to write what I like, not what other people like or, as the phrase goes, what the times dictate. Otherwise I will succumb to an economic activity that mutilates the mind.” Then he adds:  "I have to search for beauty"

 

‘Beauty was strictly taboo throughout the whole of modernist art, and even post-modernism still has a hard time with it. The philosopher and music theorist Theodor W. Adorno, a social critic especially fond of pillorying a certain kind of penchant for beauty (namely the quest of the large audience for ‘beautiful passages’ in famous masterpieces), tolerated beauty only as what might be called an accidental by-product in a larger compositional discourse grounded in the axioms of truth and coherence. In terms of actual music this was, to put it bluntly, tantamount to saying that the more acrid and hair-raising the dissonances, the more ‘beautiful’ the music. Now, this is not Silvestrov's aesthetic. He connects a search for beauty with a dimension equally off-limits to the modernists: the sacred. Only a few western musicians of note, among them Olivier Messiaen, Francis Poulenc and Bernd Alois Zimmermann, were still occupied with sacred music in the late 20th century. 

 

It is not far-fetched to claim that Valentin Silvestrov, like Arvo Part or Glya Kancnell, is concerned with nothing but sacred music. In other words, no matter what type or genre of music he happens to write, it is (as with Olivier Messiaen) filled with or at least touched by transcendence. A significant musical symbol of this is Silvestrov’s deliberate way of handling the notes of the overtone series (we need only think of the golden ground mentioned above). Normally overtones make up the distinctive timbre of a sounding pitch, forming what might be called a bridge between the audible and the inaudible. Silvestrov lends the overtones a helping hand, one might say, by spreading them out into a precisely composed tonal space. The ‘natural’ reverberation (which in any case has a considerable impact on our recording from the Cathedral of the Ascension in the High Monastery of Kiev) thereby receives a pendant in the precisely calculated nimbus of vocal sound added as an echo or reverberation chamber. At the same time it serves to paraphrase the principle of antiphonal singing, t.e. between a lead singer and collective response. Practically all of Silvestrov’s sacred pieces have more or less lively, at times even dramatically ‘propulsive’ voices emerging from the golden ground of the gently changing or fluctuating sound-space. There are also many subtleties in the harmonic movement: rather than appearing as a pensive and immobile mass, Silvestrov’s cosmology turns out to be a wholly surprising and ever-changing flux of colours and modulations. (He is fond of using a term coined in the early 20th century by the Russian natural philosopher Viadimir Vernadsky: “noosphere”, meaning an idealised ether imbued with human thought.) 

 

Silvestrov admits that, being an individualist, he found it difficult at first to write choral music. He was only goaded In this direction by the impassioned and authoritative performances of Mykola Hobdych and his excellent Kiev Chamber Choir. In short order he produced the roughly fourty-minute Liturgical Songs (2005). As with his two sacred chants, hymns, and psalms as well as the Alleluia, all dating from 2006, the work hinges entirely on traditional subjects taken from the Eastern liturgy. Its apparent simplicity notwithstanding, the music !s thoroughly sensitive in its rendering of the words. (In this respect it may well have been modelled on his own Si/ent Songs and Requiem for Larissa.) Diptychon, composed roughly ten years later, forms what we might call the nucleus of Silvestrov’s later a cappella music. It is here, despite the frequently dramatic diction, that this music finds its defining feature: a tranquillity and spaciousness all the more striking in view of the short-breathed, compressed form. These qualities magiCally transform the resultant chant, with its written-out overtones, into the mystical peal of bells those cosmic sounds and reverberations that blur into the inchoate, causing human longing to merge with the grace of the observed, animate universe. 

 

translation: J. Bradford Robinson 

Głosy takie jak dzwonki Hansa-Klausa Jungheinricha

 

Ta muzyka jest zakorzeniona w ciszy i wzniosłości zrozumiałego kosmosu. Uświęcone chóralne utwory Valentina Silvestrova starannie unikają używania zaimka pierwszoosobowego, przyjmując subiektywne spojrzenie lub wyćwiczenie ekspresyjnych postaw. Nie, istota ludzka i jego artystyczne intencje - lub, jak wyraził to niemiecki kompozytor Wolfgang Rihm, jego pragnienie ekspresji - pozostają na uboczu i wznoszą się do wizji ponad indywidualnej i ponad zmysłowej.  Jest to muzyka zrodzona i połączona z mistycznym doświadczeniem. Dla nas, przyzwyczajonych do kultury zachodniej, wydaje się, że jest to dziedzictwo Wschodu. Jednak to nie tylko Daleki Wschód, a zwłaszcza Indie przekazują wartości tego rodzaju, ale także religijna wrażliwość Europy Wschodniej, przeniknięta bizantyjskim chrześcijaństwem. malarstwo ikon, aby wybrać przykład, przylega do malarskiej rzeczywistości dawno porzuconej w Europie Zachodniej po Giotto - złotej ziemi, z której wyłaniają się postacie, jakby ustawione na wymyślonym krajobrazie, mentalnej przestrzeni czystego piękna i boskości niedostępnej dla palety malarza i symbolizowanej jedynie złotem. W muzyce chóralnej Silvestrova złoty grunt można opisać w pobożnej aurze głosów. Funkcjonują jako swego rodzaju zawołanie nad zindywidualizowanymi postaciami muzycznymi, pozornie transfikując postrzegany dźwięk w pogłosie i przywracając go niedostrzegalnie do ciszy, z której się wyłonił.

 

"Muzyka jest światem samym w sobie". To stwierdzenie Siivestrova również odzwierciedla jego troskę o to, by nie przywiązywać zbytniej wagi do swojego ego, a zamiast tego, by stał się medium tego, co nazywa "światem. Nie należy tego rozumieć jako tego, co zwykle rozumiemy przez "ducha świata" lub ducha czasu - określenia z historycznych lub nawet obecnie modnych układów odniesienia daleko od religijnie uzasadnionego odruchu Silvestrova. Ten ukraiński kompozytor (ur. w 1937 r.), który prawie całe życie spędził w Kijowie, początkowo przeszedł do eksperymentalnego stylu zachodniej awangardy - skutecznego antidotum na obowiązkową doktrynę artystyczną realizmu socjalistycznego. Jednak w latach 70. ewoluował w zupełnie innym kierunku, mianowicie w kierunku inspirowanej religią "sztuki idei", która nie była już dłużej związana z debatami na temat postępu muzycznego, wciąż gorliwie prowadzonymi na Zachodzie. Nowsze ścieżki Silvestrova były co najmniej tak prowokujące dla artystycznej władzy Związku Radzieckiego, jak jego dawne poparcie dla awangardy. Odłączyli go jednak od głównego nurtu zachodniej kompozycji i umieścili go w pozycji "typowego" indywidualisty i indywidualisty wschodnioeuropejskiego na wzór Arvo Parta, Sofii Gubaiduliny, Alfreda Schnittkego, Giyi Kancheli i Galiny Ustvolskiej. Silvestrov doskonale zdaje sobie sprawę ze swojej pozycji i stwierdza z niej więcej niż odrobinę pewności siebie: "Muszę pisać to, co lubię, a nie to, co lubią inni, lub, jak to się mówi, to co czasy dyktują. Inaczej popadnę w działalność gospodarczą, która okaleczy umysł." Następnie dodaje:" Muszę szukać piękna"

 

"Piękno było surowym tabu w całej sztuce modernistycznej, i nawet postmodernizm wciąż ma z tym trudności. Filozof i teoretyk muzyki Theodor W. Adorno, krytyk społeczny, który szczególnie upodobał sobie pewien rodzaj upodobania do piękna (a mianowicie poszukiwanie dużej publiczności do "pięknych pasaży" w znanych arcydziełach), tolerował piękno tylko jako coś, co można by nazwać przypadkowym produktem ubocznym w większym dyskursie kompozycyjnym, opartym na aksjomatach prawdy i spójności. Pod względem faktycznej muzyki było to, mówiąc dosadnie, równoznaczne ze stwierdzeniem, że im bardziej gryzące dysonanse, tym bardziej "piękna" muzyka. To nie jest estetyka Silvestrova. Łączy poszukiwanie piękna z wymiarem równie nielimitowanym dla modernistów: świętym. Tylko nieliczni zachodni muzycy, wśród nich Olivier Messiaen, Francis Poulenc i Bernd Alois Zimmermann, nadal zajmowali się muzyką sakralną pod koniec XX wieku.

 

Nie jest przesadą twierdzenie, że Valentin Silvestrov, podobnie jak Arvo Part czy Glya Kancnell, nie zajmuje się wyłącznie muzyką sakralną. Innymi słowy, bez względu na to, jaki rodzaj lub gatunek muzyki pisze, jest (podobnie jak w przypadku Oliviera Messiaena) wypełniony lub przynajmniej dotknięty transcendencją. Znaczącym muzycznym symbolem tego jest przemyślany sposób, w jaki Silvestrov radzi sobie z nutami z serii wydźwięków (musimy tylko myśleć o wspomnianej wyżej złotej ziemi). Normalnie tony tworzą wyrazistą barwę dźwięku, tworząc coś, co można nazwać mostem między dźwiękiem słyszalnym a niesłyszalnym. Silvestrov pomaga, można powiedzieć, poprzez rozprowadzenie ich w precyzyjnie skomponowanej przestrzeni tonalnej. "Naturalny" pogłos (który w każdym razie ma znaczny wpływ na nasze nagranie z Katedry Wniebowstąpienia w Wysokim Klasztorze w Kijowie) jest w ten sposób zawieszony w precyzyjnie obliczonym nimbusie głosu dodawanego jako echo lub komora pogłosowa. Jednocześnie służy parafrazowaniu zasady śpiewania antyfonalnego, t.e. pomiędzy wokalistą i wspólną reakcją. Praktycznie wszystkie kościelne utwory Silvestrova mają mniej lub bardziej żywiołowe, momentami nawet dudniące głosy, wyłaniające się ze złotego podłoża delikatnie zmieniającej się lub zmieniającej się przestrzeni dźwiękowej. Istnieje również wiele subtelności w ruchu harmonicznym: zamiast pojawiać się jako zamyślona i nieruchoma masa, kosmologia Silvestrova okazuje się całkowicie zaskakującym i ciągle zmieniającym się strumieniem kolorów i modulacji. (lubi używać terminu stworzonego na początku XX wieku przez rosyjskiego filozofa naturalnego Viadimira Vernadsky'ego: "noosfera", czyli wyidealizowany eter nasycony ludzką myślą.)

 

Silvestrov przyznaje, że będąc indywidualistą, początkowo trudno mu było pisać muzykę chóralną. W tym kierunku został pobity jedynie przez namiętne i autorytatywne występy Mykoły Hobdycha i jego znakomitego Kijowskiego Chóru Kameralnego. W krótkim czasie wyprodukował 40-minutowe Pieśni Liturgiczne (2005). Podobnie jak w przypadku jego dwóch pieśni kościelnych, hymnów i psalmów, a także pieśni chwalebnych, wszystko pochodzi z 2006 roku, praca opiera się całkowicie na tradycyjnych tematach zaczerpniętych z liturgii wschodniej. Pomimo pozornej prostoty, muzyka jest bardzo czuła w przekazywaniu słów. (Pod tym względem można go było wzorować na własnych piosenkach i Requiem dla Larissy.) Diptychon, skomponowany mniej więcej dziesięć lat później, tworzy coś, co moglibyśmy nazwać jądrem Silvestrova, późniejszą muzyką a cappella. To właśnie tutaj, pomimo często dramatycznych dykcji, muzyka ta znajduje swój charakterystyczny element: spokój i przestronność, tym bardziej uderzające w stosunku do krótko wdychanej, skompresowanej formy. Te cechy magicznie przekształcają powstały śpiew, z jego wypisanymi tonami, w mistyczny dzwonek dzwonów, tych kosmicznych dźwięków i pogłosów, które zamazują się, powodując, że ludzkie pragnienie łączy się z łaską obserwowanego, ożywionego wszechświata.

bottom of page